منیفولد چیست؟
منیفولد یا چند راهی قطعه بسیار مهمی در پیشرانه وسیله های نقلیه موتوری می باشد و وظیفه حساسی را در عملکرد به موقع موتور بر عهده دارد.این قطعه در موتورهای درون سوز قرار می گیرد و پیش نیاز ماشین برای روشن شدن را تامین می کند.
این قطعه به چند نوع تقسیم شده که دو نوع اصلی آن منیفولد خروجی ( دود ) و منیفولد ورودی ( هوا ) تقسیم بندی می شود.هر کدام از این منیفولدها وظایف مختلفی را به طور جداگانه ایفا می کنند،در واقع،منیفولد دود عمل هدایت و خارج کردن دود پر حرارت حاصل از احتراق سوخت در پیشرانه موتور را برعهده داشته و منیفولد هوا نیز هوا را به داخل محفظه احتراق هدایت می کند.
معنی منیفولد چیست؟
منیفولد کلمه ای با ریشه انگلیسی Manifold است که معانی مختلفی را در بر می گیرد.این کلمه در معنی لغوی به چند ظرفیتی،چند برابر کردن و متنوع بودن اطلاق می شود.اما معادل فارسی آن به معنی گازگاه بوده و در مهندسی خودرو به قطعه ای گفته می شود که تعدادی از اتصالات را به هم پیوند می دهد.
منیفولد چیست؟
حال به این سوال می رسیم که منیفولد چیست،اتفاق مهمی که در زمان احتراق موتور رخ می دهد این است که قطعه ای با نام شمع موتور جرقه زده و این جرقه سوخت متراکم شده را منفجر می کند.در نهایت،انفجار ناشی از جرقه زدن شمع ها باعث ایجاد قدرت در موتور می شود.چرخه احتراق موتور نیاز به ورود هوا و خروج دود داشته و منیفولد قطعه ای چدنی یا پلاستیکی است که هوای ورودی و دود خروجی موتور را در مسیر درست هدایت می کند.
وظیفه منیفولد چیست؟
هوای مورد نیاز برای احتراق توسط احتراق توسط منیفولد ورودی به محفظه های احتراق راهنمایی شده و پس از اینکه احتراق صورت گرفت دود تولید شده توسط سوپاپ وارد منیفولد خروجی میشوند.منیفولد از یک سو به منبع اگزوز و از سوی دیگر به سیلندر متصل می باشد تا به بهترین نحو هوای ورودی موتور و گازهای خروجی را در مسیر درست هدایت کند.
دود از طرق منیفولد به سمت منبع اگزوز هدایت شده و پس از خفه کردن صدای موتور،دود آن نهایتا به اگزوز تحویل داده می شود و اگزوز دود را به سوی محیط بیرونی منتقل می کند.منیفولد به دلیل تماس مستقیم با دود ها از حرارت بالایی برخوددار است.به همین دلیل،داشتن ابزاری برای تماس با آن از مهم ترین موارد ایمنی است.
انواع منیفولد خودرو
منیفولد ماشین به سه نوع مختلف شناخته می شود.در این قسمت انواع منیفولد را نام برده و جلوتر هریک را بررسی خواهیم کرد:
_منیفولد هوا ( ورودی )
_منیفولد دود (خروجی )
_منیفولد گاز
منیفولد هوا چیست و چکار می کند؟
اولین نوع منیفولد،منیفولد هوا یا همان منیفولد ورودی است،منیفولد هوا قطعه ایست که هوای ورودی مورد نیاز موتور را به محل احتراق هدایت می کند.این قطعه از یک متغیر تکنولوژی پشتیبانی می کند تا با تغییر طول و شکل کلی خود به کنترل متغیرهای ورودی بپردازد.این نوع منیفولد در موتورهای احتراق داخلی بکار رفته و به بهینه سازی قدرت و گشتاور در سراسر دور موتور و همچنین بهینه سازی مصرف سوخت کمک شایانی می کند.منیفولدهای هوا دارای دو مسیر هستند که مسیر اول برای ورودی هوا با دور موتور بالا و مسیر دوم برای دور موتور پایین اختصاص داده شده است.
علاوه بر این،منیفولدهای هوا دارای دونوع با طول های متغیر هستند و در دورهای موتور بالا و پایین نیز این تفاوت از اهمیت برخوردار می باشد.بدین ترتیب،هرچه طول منیفولد هوا کوتاه تر باشد،دور موتور بالاتر،و هرچه منیفولد بلندتر باشد،دور موتور پایین تر خواهد بود چرا که لوله های بلندتر سبب کاهش فرکانس هوای ورودی به داخل سیلندرها می شود و باعث بهتر پر شدن آن خواهد شد.
محل اتصال کاربراتور با منیفولد در پیشرانه های کاربراتوری و محل اتصال منیفولد با سیلندر در پیشرانه های انژکتوری توسط واشرهای آب بندی به طور کامل پوشیده می شود تا هیچگونه هوایی به داخل درز نکند،اما اگر این واشرها دچار آسیب یا مستهلک شوند هوا می تواند از محل آسیب دیده به داخل پیشرانه نفوذ کند.در نهایت ورود هوا به موتور خارج از مکانیزم طراحی شده موجب بد کار کردن موتور و افت بازدهی آن می شود.
منیفولد دود چیست و چکار می کند؟
نوع دیگری از منیفولدها با نام منیفولد دود یا منیفولد خروجی است که برای تخلیه دود بکار گرفته می شود.وظیفه و کار منیفولد دود هدایت و انتقال دود و دیگر گازهای داغ خروجی پس از احتراق از موتور به مجموعه اگزوز است.عملکرد مطلوب و بهینه آن مستلزم وجود یک مسیر مناسب و بدون مانع برای فرار و خروج گازهاست.از دیگر وظایف مهم منیفولد دود گرم کردن منیفولد گاز است که بدین وسیله سوخت به صورت بخار در آمده و از مایع شدن آن جلوگیری می کند.
مشکلاتی که به منیفولد دود مربوط هستند اغلب اوقات به خرابی واشرهای آب بندی به خصوص واشر منعطف سربی مربوط می شوند.در صورت بروز نشتی کم در واشر آب بندی و محل اتصال منیفولد با سر سیلندر،یافتن محل دقیق آن کار راحتی نخواهد بود،اما بیشترین آمار خرابی مربوط به واشر منعطف می باشد زیرا به صورت طولانی در معرض گازهای خروجی پر حرارت حاصل از احتراق و جا به جایی مداوم پیشرانه قرار می گیرد و مستهلک میشود.
منیفولد گاز چیست و چکار می کند؟
نوع سوم منیفولدها که مختص خودروهای کاربراتوری بوده،منیفولد گاز است که همانند منیفولدهای دود از اشکال مختلفی ساخته شده و در بین کاربراتور و سیلندر در موتور قرار می گیرد.رساندن سوخت و هوایی که توسط کاربراتور مخلوط می شود به شکل گاز در یک محفظه احتراق در سر سیلندر از وظایف مهم منیفولد گاز می باشد.
منیفولد پلاستیکی یا چدنی،کدام یک بهتر است؟
همانطور که گفته شد،منیفولد قطعه ای است که با متریال مختلفی تولید می شود،مهم ترین این متریال ها آلیاژهای فلزی و پلاستیک است که بر اساس مدل خودرو و نوع منیفولد متغیر هستند.تفاوت منیفولدهای پلاستیکی و چدنی در میزان انتقال گرما و حرارت و همچنین میزان مقاومتی که در برابر حرارت از خود نشان می دهند است.
اگر از منیفولدهای پلاستیکی در خودرو خود استفاده می کنید،باید با معایب منیفولد پلاستیکی آشنا باشید،معایب آن عبارتند از:
-خراب شدن زود هنگام و زودتر از منیفولدهای چدنی
-مقاومت پایین در برابر گرما و حرارت
-عدم انبساط کافی هنگام عبور گرما
-عدم مقاومت در برابر شوک های حرارتی ( گرم و سرد شدن منیفولد )
با توجه به این موارد باید در پاسخ به این سوال که آیا منیفولد پلاستیکی بهتر است یا چدنی؟باید گفت:هرچند منیفولد پلاستیکی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر است اما منیفولد چدنی مقاوم تر بوده و کارایی و طول عمر بیشتری دارد.
اگر منیفولد در موتور وجود نداشت چه اتفاقی می افتد؟
اگر منیفولد در موتور اتومبیل ها وجود نداشت دود خارج شده از موتور در کاپوت جمع شده و سبب خفگی سرنشینان می شود که البته این مسئله تنها مشکل نبود این قطعه نیست.
در واقع،اگر منیفولد در موتور وجود نداشته باشد،افراد داخل خودرو قادر به شنیدن هیچ صدایی به غیر از صدای خروجی دود نخواهند بود.باتوجه به اینکه خفه کردن صدا بر عهده منبع اگزوز می باشد،اما وجود یک هدایت کننده که بتواند دود را به منبع اگزوز هدایت کند حائز اهمیت است،در نتیجه،منیفولد که نقش هدایت کننده دود در خودرو و خفه کردن اولیه صدا را بر عهده دارد،از جمله قطعات بسیار مهم محسوب می شود.
علائم خرابی منیفولد
هرچند منیفولدها هم مانند قطعات مصرفی خودرو دارای عمر مشخصی نیستند،اما با این حال پس از گذشت مدت زمان زیاد فرسوده شده و به دلایل مختلف کارایی خود را از دست میدهد.حال ما تصمیم داریم تا علائم خرابی منیفولد را برای شما بازگو کنیم.
ایرادات متعدد در منیفولد میتواند سبب نیاز به تعمیر یا حتی تعویض این قطعه شود.این ایرادات با نشانه های مختلفی بروز می کنند که در ادامه به رایج ترین علائم خرابی منیفولد اشاره خواهیم کرد.
-کاهش قدرت موتور و شتابگیری سخت ماشین
-افزایش مصرف سوخت ماشین
-افزایش دما موتور خودرو
-صدای منیفولد
-دیر خاموش شدن خودرو بعد از بسته شدن سوئیچ
-سوختن واشر منیفولد
-نشت مایع خنک کننده موتور
-وجود روغن در منیفولد
-ترک داشتن منیفولد
-داغ شدن بیش از حد منیفولد
-هوا کشیدن منیفولد
طول عمر منیفولد چقدر است؟
اگر بخواهیم طول عمر مفید این قطعه را محاسبه کنیم،مدت زمان 6 الی 10 سال بهترین محدوده زمانی برای عمر این قطعه می باشد،اما گاهی اوقات مشاهده می شود که خودروهای بسیار قدیمی که بیش از ده ها سال از تاریخ تولید آن ها میگذرد،دارای منیفولد سالم می باشند چرا که جنس آنها از چدن و آلیاژهای بسیار مقاوم بوده و همین موضوع سبب شده است تا منیفولد بسیار مقاوم بماند.همچنین این قطعه به عنوان قطعه به عنوان قطعات مصرفی به حساب نمی آید و استهلاک پایینی دارد.
ضمن تشکر و قدردانی از مطالعه مقاله فوق از قسمت آی تی گروه پخش برادران امیدواریم برای شما سروران مفید واقع شده باشد.
